Khi dậy thì sớm, trẻ rất sợ hãi vì thấy mình không được "bình thường" như các bạn. Nếu thiếu sự hướng dẫn, chia sẻ của cha mẹ, trẻ dễ hụt hẫng về tâm lý và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý sau này.
Dưới đây là những ý kiến trao đổi về vấn đề này của Tiến sĩ tâm lý Đinh Phương Duy, Hội Tâm lý Giáo dục TP HCM.
Chất lượng sống được nâng cao, trẻ dậy thì sớm
Theo tài liệu của tổ chức UNICEF, hiện nay, tuổi dậy thì của trẻ em Việt Nam sớm hơn rất nhiều, không còn "nữ thập tam, nam thập lục" nữa mà hạ xuống: nữ 11, nam 14; cá biệt có trẻ dậy thì sớm hơn nữa: nam 11, 12 tuổi, nữ 9-10 tuổi.
Tiến sĩ tâm lý Đinh Phương Duy cho biết, nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm là mức sống nâng cao, chất lượng dinh dưỡng được cải thiện, trẻ tiếp xúc với nhiều thông tin, phim ảnh, quan hệ xã hội cũng đa dạng hơn; đặc biệt còn do trẻ tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng nhân tạo (màn hình vi tính), hoá chất (xà bông, dầu thơm)... Tất cả đã kích hoạt bộ não dẫn đến hoạt động sinh lý sớm hơn.
Trẻ dậy thì sớm thể hiện qua việc tăng trưởng chiều cao nhanh, tăng cân, vỡ giọng (nam khàn, nữ tiếng cao hơn), mọc lông ở nách và vùng kín, ngực nở, nữ có kinh nguyệt, có thể có thai. Trẻ nam xuất tinh, thủ dâm. Tính nết của trẻ cũng thay đổi thất thường, dễ quên, hay nổi nóng, ngang bướng, muốn làm người lớn và chống lại người lớn...
Cha mẹ cần quan tâm, hướng dẫn, chăm sóc
Theo ông Duy, khi dậy thì sớm, trẻ rất sợ hãi vì thấy mình không được "bình thường" như các bạn. Trong thời gian này, nếu thiếu sự hướng dẫn chu đáo, chia sẻ của cha mẹ thì trẻ dễ hụt hẫng về tâm lý và có thể có những cách xử lý chưa đúng, đôi khi ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý sau này.
Các bậc cha mẹ hãy nghe lời tâm sự của các em: "Ngực tôi bắt đầu nhô ra khi tôi học lớp 5. Lúc đó, tôi sợ lắm, cứ ép chặt nó lại" hay một bé trai rất mặc cảm vì "cái ấy" của mình cứ dựng đứng lên khi nói chuyện với bạn gái trong lớp.
Do không được giải thích của người lớn, các em mang mặc cảm những khác lạ đó là tội lỗi. Cha mẹ hãy giải thích cho con hiểu, đó là những hiện tượng tự nhiên trong đời người, ai cũng phải trải qua và nó chứng tỏ con bắt đầu lớn. Các cháu cần được cha mẹ tạo điều kiện tham gia hoạt động văn hoá thể thục, thể thao, xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh.
Gia đình cần tổ chức nếp sống lành mạnh
Các nhà tâm lý cũng khẳng định, trong gia đình cần tổ chức sinh hoạt văn hoá lành mạnh: thu xếp nhà cửa ngăn nắp; áo lót, quần lót nên cẩn thận; phòng tắm có cửa; người lớn tránh thay quần áo trước mặt trẻ. Đặc biệt, cha mẹ khi quan hệ vợ chồng phải tránh để con cái nhìn thấy. Tất cả những việc này tưởng chừng như đơn giản nhưng ảnh hưởng đến tâm sinh lý của trẻ, nhất là trẻ đang trong giai đoạn phát triển sinh lý, rất tò mò, muốn tìm hiểu về bản thân và những người khác giới.
Cung cấp cho trẻ kỹ năng tự phòng vệ để tránh bị lạm dụng
Theo Tiến sĩ Đinh Phương Duy, trẻ dậy thì sớm cần được cha mẹ hướng dẫn những kỹ năng phòng vệ. Phòng vệ không chỉ đối với người lạ mà cả người thân quen, đặc biệt là với những người mà trẻ phải chịu ảnh hưởng quyền lực như cha mẹ, chú bác, cô cậu dì, thầy cô giáo.
Ông cũng lưu ý, các bậc phụ huynh cần giúp con phân biệt các hành vi đáng ngờ (ôm, sờ mó vùng nhạy cảm như cổ, ngực, eo, mông, vùng kín). Trẻ cần được người lớn xác định đâu là lằn ranh giao tiếp giữa hai con người, giữa vai vế lớn nhỏ.
Ngoài ra, nên giải thích cho trẻ biết thế nào là hành vi quấy rối tình dục, xâm hại tình dục để trẻ hiểu là mình có quyền được phản kháng những hành vi đó, bất kể người kia là cha chú hay thầy cô. Trẻ phải biết nói không và tránh xa người đó. Không có gì xấu hổ khi la lớn, thông báo vấn đề với người lớn khác mà mình tin cậy như cha mẹ, thầy cô, công an. Thêm vào đó, cha mẹ cũng cần giáo dục con cảnh giác ngay với người cùng giới, vì bệnh đồng tính đang diễn biến khá phức tạp trong xã hội.
Cuối cùng, cha mẹ cần lắng nghe để biết diễn biến tâm lý của con trong hoàn cảnh cụ thể, qua đó, phát hiện những dấu hiệu khác thường để đồng hành với con.
Theo Phụ Nữ
Dưới đây là những ý kiến trao đổi về vấn đề này của Tiến sĩ tâm lý Đinh Phương Duy, Hội Tâm lý Giáo dục TP HCM.
Chất lượng sống được nâng cao, trẻ dậy thì sớm
Theo tài liệu của tổ chức UNICEF, hiện nay, tuổi dậy thì của trẻ em Việt Nam sớm hơn rất nhiều, không còn "nữ thập tam, nam thập lục" nữa mà hạ xuống: nữ 11, nam 14; cá biệt có trẻ dậy thì sớm hơn nữa: nam 11, 12 tuổi, nữ 9-10 tuổi.
Tiến sĩ tâm lý Đinh Phương Duy cho biết, nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm là mức sống nâng cao, chất lượng dinh dưỡng được cải thiện, trẻ tiếp xúc với nhiều thông tin, phim ảnh, quan hệ xã hội cũng đa dạng hơn; đặc biệt còn do trẻ tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng nhân tạo (màn hình vi tính), hoá chất (xà bông, dầu thơm)... Tất cả đã kích hoạt bộ não dẫn đến hoạt động sinh lý sớm hơn.
Trẻ dậy thì sớm thể hiện qua việc tăng trưởng chiều cao nhanh, tăng cân, vỡ giọng (nam khàn, nữ tiếng cao hơn), mọc lông ở nách và vùng kín, ngực nở, nữ có kinh nguyệt, có thể có thai. Trẻ nam xuất tinh, thủ dâm. Tính nết của trẻ cũng thay đổi thất thường, dễ quên, hay nổi nóng, ngang bướng, muốn làm người lớn và chống lại người lớn...
Cha mẹ cần quan tâm, hướng dẫn, chăm sóc
Theo ông Duy, khi dậy thì sớm, trẻ rất sợ hãi vì thấy mình không được "bình thường" như các bạn. Trong thời gian này, nếu thiếu sự hướng dẫn chu đáo, chia sẻ của cha mẹ thì trẻ dễ hụt hẫng về tâm lý và có thể có những cách xử lý chưa đúng, đôi khi ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý sau này.
Các bậc cha mẹ hãy nghe lời tâm sự của các em: "Ngực tôi bắt đầu nhô ra khi tôi học lớp 5. Lúc đó, tôi sợ lắm, cứ ép chặt nó lại" hay một bé trai rất mặc cảm vì "cái ấy" của mình cứ dựng đứng lên khi nói chuyện với bạn gái trong lớp.
Do không được giải thích của người lớn, các em mang mặc cảm những khác lạ đó là tội lỗi. Cha mẹ hãy giải thích cho con hiểu, đó là những hiện tượng tự nhiên trong đời người, ai cũng phải trải qua và nó chứng tỏ con bắt đầu lớn. Các cháu cần được cha mẹ tạo điều kiện tham gia hoạt động văn hoá thể thục, thể thao, xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh.
Gia đình cần tổ chức nếp sống lành mạnh
Các nhà tâm lý cũng khẳng định, trong gia đình cần tổ chức sinh hoạt văn hoá lành mạnh: thu xếp nhà cửa ngăn nắp; áo lót, quần lót nên cẩn thận; phòng tắm có cửa; người lớn tránh thay quần áo trước mặt trẻ. Đặc biệt, cha mẹ khi quan hệ vợ chồng phải tránh để con cái nhìn thấy. Tất cả những việc này tưởng chừng như đơn giản nhưng ảnh hưởng đến tâm sinh lý của trẻ, nhất là trẻ đang trong giai đoạn phát triển sinh lý, rất tò mò, muốn tìm hiểu về bản thân và những người khác giới.
Cung cấp cho trẻ kỹ năng tự phòng vệ để tránh bị lạm dụng
Theo Tiến sĩ Đinh Phương Duy, trẻ dậy thì sớm cần được cha mẹ hướng dẫn những kỹ năng phòng vệ. Phòng vệ không chỉ đối với người lạ mà cả người thân quen, đặc biệt là với những người mà trẻ phải chịu ảnh hưởng quyền lực như cha mẹ, chú bác, cô cậu dì, thầy cô giáo.
Ông cũng lưu ý, các bậc phụ huynh cần giúp con phân biệt các hành vi đáng ngờ (ôm, sờ mó vùng nhạy cảm như cổ, ngực, eo, mông, vùng kín). Trẻ cần được người lớn xác định đâu là lằn ranh giao tiếp giữa hai con người, giữa vai vế lớn nhỏ.
Ngoài ra, nên giải thích cho trẻ biết thế nào là hành vi quấy rối tình dục, xâm hại tình dục để trẻ hiểu là mình có quyền được phản kháng những hành vi đó, bất kể người kia là cha chú hay thầy cô. Trẻ phải biết nói không và tránh xa người đó. Không có gì xấu hổ khi la lớn, thông báo vấn đề với người lớn khác mà mình tin cậy như cha mẹ, thầy cô, công an. Thêm vào đó, cha mẹ cũng cần giáo dục con cảnh giác ngay với người cùng giới, vì bệnh đồng tính đang diễn biến khá phức tạp trong xã hội.
Cuối cùng, cha mẹ cần lắng nghe để biết diễn biến tâm lý của con trong hoàn cảnh cụ thể, qua đó, phát hiện những dấu hiệu khác thường để đồng hành với con.
Theo Phụ Nữ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Cảm ơn bạn đã ghé thăm trang Những điều nhỏ bé, rất hân hạnh được đọc những lời chia sẻ chân tình của bạn. Chúc bạn luôn thành đạt và hạnh phúc trong cuộc sống.